Źródłem manganu są skały magmowe i osadowe, w dużej mierze augity, hornblendy. Mangan przedostaje się do wody poprzez rozpuszczanie skał w obecności jonów siarczanowych. Często występuje w ilościach o rząd niższych, niż żelazo. Ten pierwiastek jest też lepiej ługowany przez wody, jest jednak bardziej odporny na utlenianie w porównaniu z żelazem. Na występowanie pierwiastka manganu w wodzie ma wpływ zarówno pH, jak też Eh. Zazwyczaj mangan występuje w wodzie obok żelaza. Bardzo rzadko dochodzi do sytuacji, w których te pierwiastki występują oddzielnie. Jego wartość waha się od 5 do 20 % wartości żelaza w danej cieczy. Najmniej manganu zawierają wody z obszarów górskich. Dopuszczalna zawartość manganu w wodzie to 0,05 mg Mn/l.

Skutki obecności manganu w wodzie

Ponieważ mangan zazwyczaj występuje w wodzie wraz z żelazem, skutki  jego obecności są bardzo zbliżone do skutków zażelazionej wody. Jego obecność powoduje plamy o rdzawym zabarwieniu na urządzeniach sanitarnych i tekstyliach. Oprócz tego pogarsza smak, zapach i wygląd wody. Podwyższone stężenia manganu i żelaza często wiąże się z obecnością azotu amonowego w wodzie. Obecność manganu jest wykrywalna wizualnie przy wysokim stężeniu, ponieważ widoczny jest w formie czarnego osadu. Często odkłada się w instalacjach, na rurach, czy armaturze. Osady manganowe stanowią idealne środowisko do rozwoju bakterii.

Normy manganu w wodzie

Przestrzeganie i nieprzekraczanie dopuszczalnych norm określających stężenie manganu w wodzie pozwala utrzymać instalację w dobrym stanie. Dzięki temu unikniemy problemów z wodą i zapobiegniemy negatywnym skutkom, jakie niesie ze sobą korzystanie z wody o podwyższonych wartościach żelaza i manganu. Stan wody o stężeniu manganu poniżej 0,05 mg jest uznawany za bardzo dobry. Woda z zawartością manganu przekraczającą 0,1 mg Mn/l jest niebezpieczna i kwalifikowana jako woda o bardzo dużej zawartości tego pierwiastka.

Mangan, a kwestia zdrowia

Mangan jest niezbędny do wielu procesów zachodzących w organizmie. Zapotrzebowanie człowieka na ten pierwiastek waha się od 2 do 9 mg. Większość przyswajana jest dzięki spożywanym pokarmom, głównie orzechom, warzywom, ale też na przykład czekoladzie. Poprzez picie wody jesteśmy w stanie dostarczyć jedynie 20% dziennej dawki. Światowa Organizacja Zdrowia przeprowadziła badania, na podstawie których przekonuje, że bezpieczna dla ludzi ilość manganu w wodzie może sięgać nawet 0,4 mg Mn/l. Jest to wartość ośmiokrotnie wyższa od zalecanej przez Ministra Zdrowia w jego rozporządzeniu.

Mangan w organizmie

Mangan jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego, nerwowego i kostnego, bierze udział w syntezie barwnika skóry i włosów. Ten pierwiastek przyczynia się też do prawidłowego rozwoju roślin i zwierząt, dzięki udziale w procesach biologicznych. W ludzkim organizmie występuje w: mózgowiu, wątrobie, czy też trzustce. Ponadto ułatwia wchłanianie i magazynowanie żelaza. Do jego dobroczynnych działań w organizmie można zaliczyć: wspomaganie odpowiedniego procesu wzrostu, łagodzi objawy astmy i cukrzycy, ma wpływ na funkcjonowanie mięśni i odruchy, bierze udział w procesach trawienia.

Niedobór / nadmiar manganu

Niedobory manganu u człowieka mogą spowodować wiele szkód: zaburzenia neurologiczne, wzroku, układu krwionośnego, może dojść do obniżenia poziomu hemoglobiny. Bez odpowiedniej ilości manganu w organizmie możemy być rozdrażnieni. Taka sytuacja może tez doprowadzić do dysfunkcji układu kostnego, problemów ze skórą, paznokciami i włosami.

Nadmiar manganu w organizmie jest możliwy, jednak takie przypadki są naprawdę rzadkością. Duża ilość pierwiastka skutkuje gorszym przyswajaniem żelaza, magnezu, a może prowadzić nawet do zaburzeń psychicznych. Depresja, omamy, bezsenność to tylko niektóre objawy.

Proces usuwania manganu z wody

Odmanganianie polega na utlenianiu manganu z postaci dwuwartościowej do postaci trójwartościowej, podobnie jak w procesie odżelaziania. Postać trójwartościowa jest kwalifikowana jako trudno rozpuszczalna w roztworze cieczy. Jej całkowite usunięcie z wody wymaga filtracji. Zanieczyszczenia gromadzą się w złożach, a w procesie oczyszczania są wypłukiwane.

Filtry odmanganiające zazwyczaj składają się z: butli wypełnionej specjalnie dobranym złożem oraz głowicy sterującej. Czasami w zestawie można znaleźć zbiornik na środek do regeneracji. Dodanie trzeciego elementu zależy zazwyczaj od budowy i sposobu działania takiego urządzenia.  Specjaliści zalecają montaż filtra wstępnego przed odmanganiaczem ze względu na lepszą ochronę i mniejszą awaryjność głowicy sterującej.